เลือกทำอาชีพอะไรดีถึงจะมีความสุข ?

เราทุกคนล้วนต้องทำงาน บางคนก็ได้ทำงานที่ชอบและมีความสุขกับงานที่ทำ ในขณะเดียวกัน บางคนกลับต้องทำงานโดยขาดแรงจูงใจไม่มีความสุขในงานที่ทำ สิ่งนี้ไม่ใช่เรื่องแปลกเพราะว่าคนเราทุกคนล้วนมีบุคลิกภาพ นิสัย และความสนใจที่แตกต่างกัน

ในทฤษฎี Holland’s Vocational Preferences หรือ ทฤษฎีการเลือกอาชีพ บอกว่า ผู้ที่เลือกอาชีพที่สอดคล้องกับลักษณะความสนใจของตัวเอง จะเพิ่มความพึงพอใจต่ออาชีพของตัวเอง ทำให้มีความสุขกับงาน และอาจเพิ่มประสิทธิภาพของงานได้

Holland’s ได้แบ่งลักษณะของคนออกเป็น 6 ประเภท คือ Realistic, Investigative, Artistic, Social, Enterprising, Conventional ซึ่งในคน ๆ หนึ่งสามารถมีลักษณะนิสัยได้มากกว่า 1 อย่าง
โดยมีลักษณะคร่าว ๆ ดังนี้

1. Realistic Type หรือผู้คนที่สนใจการทำงานฝีมือ จุดเด่นของคนในกลุ่มนี้ คือ การสร้าง การประกอบหรือ การใช้เครื่องมือต่าง ๆ ซึ่งคนที่อยู่ในกลุ่มนี้จะมีความเชี่ยวชาญการใช้เครื่องมือต่าง ๆ รวมทั้งเครื่องจักร และมีความประณีตในการทำงาน ตัวอย่างของอาชีพที่อยู่ในกลุ่มนี้ เช่น วิศวกร ช่าง และ เชฟ เป็นต้น การแก้ไขปัญหาของคนในกลุ่มนี้ก็มักเน้นไปที่การแก้ไขปัญหาแบบเป็นระบบและสามารถทำได้จริง มีการวางแผนแบบรอบคอบ
2. Investigative Type หรือ ผู้คนที่สนใจในด้านเทคนิคและค้นคว้า โดยมักจะสนใจที่จะค้นคว้าหาสิ่งใหม่ ๆ ชอบการตั้งคำถามและแก้ไขปัญหา ความเชี่ยวชาญของคนที่อยู่ในกลุ่มนี้คือ การคิดแบบหาเหตุผลและหลักฐานมารองรับ มักสื่อสารโดยการเขียนและพูด มีความสามารถด้านการคำนวณและทดลอง อาชีพที่อยู่ในกลุ่มนี้คือ โปรแกรมเมอร์ นักวิเคราะห์ และนักจิตวิทยา เป็นต้น ในส่วนของการแก้ไขปัญหานั้น จะเน้นไปที่การแก้ปัญหาที่ยาก จำเป็นที่จะต้องค้นคว้ารวบรวมข้อมูล และการตัดสินใจต่างๆจะขึ้นอยู่กับข้อมูลและหลักฐาน มักจะไม่ใช้ความรู้สึกส่วนตัวหรือสภาพแวดล้อมมาเกี่ยวข้องกับการตัดสินใจ
3. Artistic Type หรือ ผู้ที่สนใจเกี่ยวกับศิลปะและดนตรี ผู้ที่มีลักษณะในกลุ่มนี้มักจะสื่อสารด้วยการใช้ดนตรี คำพูด หรือศิลปะ ในการแสดงออกถึงความรู้สึกและอารมณ์ตัวเอง ความเชี่ยวชาญหลักๆของคนในกลุ่มนี้คือ มีความคิดสร้างสรรค์ หลายครั้งมักจะเป็นทักษะที่ดีต่อการแต่งเพลง ออกแบบ หรือ งานแสดง ตัวอย่างอาชีพในกลุ่มนี้เช่น สถาปนิก นักดนตรี หรือ นักแสดง เป็นต้น เนื่องจากคนในกลุ่มนี้มักจะเน้นการแสดงออกทางอารมณ์อย่างเห็นได้ชัด ทำให้กระบวนการแก้ไขปัญหาและตัดสินใจ ได้รับอิทธิพลจากอารมณ์ และบางครั้งอาจไปหักล้างเหตุผล
4. Social Type หรือ กลุ่มผู้ที่สนใจในด้านสังคม โดยมักจะเป็นคนที่ชอบการสอนหรือถ่ายทอดวิชาความรู้ให้กับผู้อื่น รวมทั้ง มีความเป็นห่วงเป็นใยคนรอบข้าง ความเชี่ยวชาญที่โดดเด่นของคนกลุ่มลักษณะนี้คือ ชอบช่วยเหลือผู้อื่น ชอบที่จะสอน และสนับสนุนผู้อื่น อาชีพที่ตรงกับลักษณะของกลุ่มนี้คือ บาร์เทนเดอร์ ครู และ พนักงานเพื่อสังคม คนในกลุ่มนี้มักจะนึกถึงคนอื่นอยู่ตลอด ดังนั้น เวลาที่ต้องแก้ปัญหาจึงมักที่จะ แก้ไขปัญหาแบบรอมชอม และถนอมน้ำใจของคนอื่น ทำใหาบางครั้งการตัดสินใจไม่เฉียบขาด
5. Enterprising Type หรือ ผู้ที่สนใจเกี่ยวกับการบริหารจัดการและธุรกิจ ซึ่งคนในกลุ่มนี้จะมีความเป็นผู้นำในตัวเอง มีความสามารถในการโน้มน้าว และทำงานกับผู้อื่น ความชำนาญหลักๆคือ การบริหารจัดการ การวางแผน และการคิดไอเดียใหม่ๆ อาชีพที่เหมาะสมกับคนที่มีลักษณะนีอคือ ทนายความ พนักงานขาย หรือ ที่ปรึกษา เป็นต้น เนื่องจากมีลักษณะที่สนใจในธุรกิจ ทำให้คนในกลุ่มนี้จะแก้ไขปัญหาโดยยึดในแนวทางของตัวเอง และมักมองปัญหาในภาพรวมที่เกี่ยวข้องกับผู้อื่นด้วย การแก้ไขปัญหาคิดออกมาในรูปแบบของการมองภาพรวมและผลลัพธ์ของแต่ละวิธีการ
6. Conventional Type หรือ ผู้ที่สนใจการทำงานในบริษัท จุดเด่นของกลุ่มลักษณะนี้จะเน้นไปที่ การทำงานในออฟฟิศ มีความเป็นระเบียบและรอบคอบ รวมทั้งทำงานตามขั้นตอนและชอบเกี่ยวกับข้อมูลและตัวเลข ทำให้คนในกลุ่มนี้จะมีความชำนาญด้านการจดบันทึก การจัดระเบียบ และการคิดคำนวณ อาชีพที่เกี่ยวข้องกับลักษณะนี้คือ นักบัญชี เลขานุการ และเสมียน เนื่องจากคนในกลุ่มนี้เป็นคนที่ทำตามระเบียบ จึงทำให้เวลาแก้ปัญหาจะทำทุกอย่างตามขั้นตอน และพยายามถามหาคำตอบกับผู้ที่ต้องรับผิดชอบ ดังนั้น บางครั้งคนกลุ่มนี้จะไม่สามารถแก้ไขปัญหาที่ยากได้

ในส่วนของตัวผมเอง ลักษณะเด่นที่ผมมีผสมกัน 2 อย่าง คือ Artistic Type และ Enterprising Type ซึ่งจุดเด่นของผมคือ การแสดงออกด้านอารมณ์ที่เด่นชัด หลายครั้งการตัดสินใจได้รับผลกระทบจากอารมณ์ และผมชอบการทำงานเป็นทีม รวมทั้งกระตุ้นผู้อื่น ดังนั้นเราจะเห็นได้ว่า ในหนึ่งคนสามารถมีหลายลักษณะได้ โดยไม่จำเป็นต้องยึดติดกับลักษณะใดลักษณะหนึ่ง